BUTON ROZET NEDİR ?

Rozet denildiğinde akıllara ilk gelen ürün ceket yakasına takılan minimal ölçülerdeki klasik metal yaka rozetleridir. Fakat bu ürünün tamamen dışında ayrı bir kategoride değerlendirilmesi gereken buton rozetler vardır. Preslenerek şekil verilmiş ince sacdan yapılan, alt kapak, üst kapak ve baskı koruyucu şeffaf bir film tabakasından oluşan demonte vaziyetteki stoklu hazır rozet malzemesinin, kendisiyle aynı ölçülerdeki ince bir kâğıt üzerine dijital veya ofset baskı yapılarak montajlanmasıyla oluşan ürüne buton rozet denir.

ÇANTA ROZETİ NEDİR ?

Buton rozetleri çoğunlukla gençler kumaş türünden çantalar üzerinde aksesuar olarak da kullandıkları için, bu rozetlere çanta rozeti adı da verilir. Buton rozetin diğer kullanılan bir adı ise şudur: düğme rozet.

Halk arasında teneke rozet, metal kokart, smiley rozet, kapak rozet gibi isimlerle de anılmaktadır.

BUTON ROZET ÇEŞİTLERİ

Buton rozetlerin en çok kullanılan ve en popüler olan türü yuvarlak formdaki rozetlerdir. Ancak yuvarlak formun dışında kare buton rozet, dikdörtgen buton rozet, kalp şeklinde buton rozet gibi türleri de vardır. Dikdörtgen formdaki buton rozetler personel yakalığı, isim rozeti, yaka isimliği gibi amaçlarla da kullanılırlar. Malzeme cinsi açısından da farklı buton rozet türleri vardır. Çok yaygın olmamakla birlikte alt kapak kısmı plastik malzemeden yapılmış buton rozetler de vardır. Bu plastik rozetler ülkemizde pek kabul görmemektedir.

Buton rozetleri iğneli buton rozet ve mıknatıslı buton rozet olarak iki grupta sınıflandırabiliriz. Tüm ölçülerin arkası iğneli olarak üretimi mevcuttur. Ancak her ölçünün mıknatıslı seçeneği yoktur. Buzdolabı magneti olarak kullanılan buton rozetler de vardır. Hatta bu rozetlerin arka kısmında gazoz kapağı açacağı olan modelleri de mevcuttur. 58 mm Açacaklı Buzdolabı Magneti en çok satan ürünler arasındadır. Bu makale Rozetsan firması tarafından kaleme alınmıştır ve tüm hakları saklıdır. İzinsiz olarak yazıdan herhangi bir alıntı yapılması, kaynak gösterilmeden başka bir mecrada yayınlanması, link verilmeden başka bir sitede yayınlanması suç teşkil edecek olup gerekli yasal süreçler başlatılacaktır.

BUTON ROZET İMALATI

Rozetsan buton rozet imalatında orijinal malzeme kullanmayı tercih etmektedir. Zira malzemenin kalitesi rozetlerin kalitesini etkileyen bir unsurdur. Buton rozetlerin ana malzemesi inceltilmiş demir sacdır. Buton rozet imalatında orijinal malzeme kullanılırsa, bu malzemeler paslanmaz sacdan imal edildiği için kaliteli ve sağlıklı bir ürün elde edilmiş olur. Ancak üretimde bu kriterler ihmal edilerek maliyet açısından ucuz olan, merdivenaltı olarak nitelendirilebilecek malzemeler tercih edilirse insan sağlığı için tehlikeli durumlar yaratan rozetler ortaya çıkacaktır. Buton rozet üretim konusunun sağlık açısından diğer önemli bir unsuru ise üretimde hijyen koşullarının sağlanmasıdır. Özellikle ana okulu ve ilkokul gibi eğitim kurumlarında çocuklar için sıklıkla buton rozet alımları yapılmaktadır. Örneğin okumayı yeni öğrenmiş bir çocuğu teşvik etmek için, öğretmenler ya da okul yönetimleri tarafından “ben okuyorum”, “okuyorum”, “artık okuyorum”, “okuma prensi”, “okuma prensesi”, “okuma şampiyonu”, “artık okuyup yazabiliyorum” vb. buton rozetler özel olarak yaptırılmakta ya da satın alınmaktadır. Eğer bu tür rozetler üretilirken imalat sırasında, yapan personelin el temizliğine veya ortamın temizliğine dikkat edilmezse, gerekli hijyenik üretim koşulları sağlanmazsa çocuklar için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek durumlar söz konusu olacaktır.

Rozetsan, buton rozet imalatı konusunda dünyadaki güncel gelişmeleri yakından takip etmekte ve gelişen üretim sistemlerini ülkemizde uygulamaktadır. İnsan gücü ile çalışan kollu buton rozet makinaları düşük adetli üretimler için yeterli olsa da, yüksek adetli siparişlerde talebi karşılayamamaktadır. Manuel rozet makinelerinde büyük siparişlerin insan gücüne dayalı olarak karşılanması zordur. Zira rozetler homojen olarak üretilemeyecektir ve aralarında farklılıklar oluşacaktır. Uzun süren üretimde insan kolunun rozeti sıkıştırma gücü aynı oranda olamayacağından dolayı, yapılan buton rozetlerde sonradan açılma gibi sorunlar oluşabilecektir. Bu sorunları aşmak ve kaliteli rozetler yapabilmek için pnömatik sistemli otomatik buton rozet makinaları geliştirilmiştir. Buton rozet imalatında –özellikle yüksek adetli siparişlerde- otomatik makinalar ürün kalitesini çok üst seviyelere çıkarmaktadır.

Rozet imalatının diğer önemli konusu ise baskı sonrasındaki kesim aşamasıdır. Buton rozet kesimi üretimin yarısını oluşturur. Yani bir buton rozet, baskı - kesim ve presleme (sıkıştırarak montajlama) olarak iki ana aşamada üretilir. Renkleri çok iyi basılmış, kusursuz denilebilecek netlikteki bir buton rozet tasarımı kesim sırasında kaydırma hataları yapılırsa presleme aşamasında 4/4’lük bir işçilik ortaya konsa dahi asla kaliteli rozet olmayacaktır. Rozetsan, üretimde uzun yılların tecrübesi ve çeşitli deneysel metotlarla ulaştığı imalat yöntemleriyle rozet üzerindeki görsel kayma problemlerini sıfıra indirgemiştir. Milimetrik kesim sistemini uygulayarak buton rozet üretiminde çığır açan Rozetsan, büyük beğeni ve takdir toplayarak üretim kapasitesini artırmıştır. Rozet, üretimde hata kabul etmeyen bir üründür ve buna uygun olarak doğru yöntemler kullanılarak üretim yapılmalıdır. Bunun bir gereği olarak da, rozet imalatında en iyi ve en doğru ekipman kullanımı sağlanmalıdır. İyi ekipman kullanımını da donanımlı insan kaynağı ile birleştirdikten sonra, kaliteli rozet imalatı için gereken şartlar sağlanmış demektir.

BUTON ROZETLERİN TARİHÇESİ

(19. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın ortalarına kadar Amerika'nın önde gelen buton rozet üreticisi Whitehead & Hoag Co. tarafından yapılan bu rozet üzerinde Amerika Birleşik Devletleri Başkanı William McKinley ve Theodore Roosevelt görülmektedir. 1900 yılına ait bir rozettir.) 

(Foxy Dede, karikatürist Carl E. Schultze (25 Mayıs 1866 - 18 Ocak 1939) tarafından yaratılmış popüler bir çizgi film karakteriydi. Daha sonra oyun olarak sahnelenmiş ilk popüler gazete çizgi romanlarından biridir. 1 3/4 inç boyutundaki buton rozet Whitehead & Hoag firması tarafından üretilmiştir.)

İlk buton rozet ne zaman kullanıldı?

1789’da Amerika Birleşik Devletleri’nin kurucusu ve ilk başkanı George Washington’un destekçileri, üzerinde bir sloganla damgalanmış buton rozetler (düğmeler) kullandılar. İlk başkanlık dönemindeki bu siyasi buton rozetlerden itibaren günümüze kadar, Birleşik Devletler’de ve dünyada giderek gelişti, yaygınlaştı ve kullanımı hep devam etti.

Bu erken dönem buton rozetler bir ceketin yakasına dikildi veya bir ip üzerinde kolye olarak kullanıldı.

1860 yılında ilk defa Abraham Lincoln’ün seçim kampanyasında kullanılmak üzere buton rozetler üretildi. Bu şekilde ilk olarak bir siyasi kampanyada buton rozet kullanılmış oldu.

Günümüzde kullanılan buton rozetin ilk örneği ne zaman ve kim tarafından yapıldı?

1869’da John Wesley Hyatt, bilardo toplarının yapımında fildişi yerine kullanılabilecek yeni bir madde bulma çalışmaları yaparken, esnek ama güçlü yeni bir plastik türü keşfetti. Daha sonra çalışmalarına devam ederek icadını daha da dayanıklı hale getirdi. Nitroselüloz ve kâfurdan oluşan bu ilk yarı sentetik plastiğe selüloit adını verdi ve 15 Haziran 1869’da Newyork’ta patent aldı. Modern plastik sanayisinin gelişmesinde etkili olan bu buluş, zamanla bilardo topları, fotoğraf filmleri gibi birçok alanda kullanılarak, yepyeni bir ürün yelpazesinin geliştirilmesinde çok önemli oldu ve buton rozetlerin gelişiminde de büyük etkisi oldu.

Whitehead & Hoag Company, reklamcılık alanındaki yeniliklerin öncüsü olan Amerikalı üretici şirkettir. Şirket, 1892 yılında iki arkadaş olan Benjamin S. Whitehead (1858 – 1940) ve Chester R. Hoag (1860 – 1935) tarafından New Jersey’de kuruldu. Whitehead & Hoag Company zamanla buton rozet üretiminde uzmanlık geliştirerek şirketin bu kârlı alanda hakim bir oyuncu haline gelmesini sağlayan üç büyük patent aldılar.

Benjamin S. Whitehead, bir rozet yüzeyine montajlanmış fotoğrafın üzerine, dış etkenlerden korumak amacıyla, selüloitten yapılmış şeffaf film tabakası ekleyerek 1893’te patent aldı. Whitehead’in daha önce 1892’de çeşitli süs eşyaları ve madalyon tasarımları için aldığı patentler de vardı. 21 Temmuz 1896’da Whitehead & Hoag’a, rozeti takmak için buton rozetin (düğmenin) arkasına yerleştirilmiş metal bir iğne mekanizması için yeni bir patent daha verildi. Bu makale Rozetsan.com firması tarafından hazırlanmış olan bir araştırma yazısıdır ve tüm hakları mahfuzdur. İzinsiz olarak yazıdan herhangi bir alıntı yapılması dahi yasak olup, kaynak gösterilmeden başka bir mecrada yayınlanması, link verilmeden başka bir sitede yayınlanması suç teşkil edecek ve gerekli yasal süreçler başlatılacaktır.

Hem iş dünyası hem de siyaset alanında çok uygun maliyetli bir reklam yöntemi olduğu için buton rozetler çok talep görmüştür. Whitehead & Hoag Company bu talebi çok iyi karşılamış ve buton rozet imalatı alanında öncü firma olmuştur. W & H, dünyanın en büyük rozet imalatçısı olarak yıllarca kaliteli buton rozetler üretti. Şirket ayrıca altın, gümüş, bronz her çeşitlilikte ve yenilikte madalyalar üretti. Rozetler sadece Amerikan pazarı için değil, ihracat için de üretildi. İngiltere’de görülen ilk düğme rozetler (buton rozet) 1897’de Kraliçe Victoria’nın Elmas Jübilesi (tahttaki 60’ıncı yıldönümü) kutlamalarındadır. Rozetler satın almak için ucuzdu ve o sırada Britanya’da popüler hediyelik eşyalar arasındaydı.

Benjamin S. Whitehead sayesinde buton (düğme) amblemi doğdu.

1898’den başlayarak yapılan erken dönem buton rozetler, dönemin popüler bir karikatür karakteri olan The Yellow Kid ile basıldı ve satışları artırmak için çiklet veya tütün ürünleriyle birlikte hediye olarak sunuldu.

Tahıl gevreği ürünlerinin öncüsü olan Kellogg Company, 1945 yılında Pep isimli ürünlerinin her kutusuna buton rozet hediyeler ekledi. Pep buton rozetleri, Amerikan ordu filolarının yanı sıra gazete çizgi romanlarından karakterler içeriyordu. Her sette toplam 5 çizgi roman karakteri ve 18 farklı buton rozet serisi vardı.

(Kellogg firması tarafından 1945 - 1947 yılları arasında Pep ürününün yanında verilen Süpermen baskılı rozetin ön ve arkadan görünümü. Süpermen buton rozeti, verilen 86 çizgi roman karakterinden sadece bir tanesidir.)

BUTON ROZET NERELERDE KULLANILIR ?

1896’da alınan ilk patentten sonra, yıllar içinde yapılan iyileştirmeler ve başka mucitler tarafından alınan patentlerle buton rozetin kullanım alanı yaygınlaşmış ve günümüzdeki halini almıştır. İlk zamanlarda siyasetçiler, aktörler ve spor yıldızı gibi önemli kişileri tanıtmak için buton rozetler sıkça kullanılmıştır. Günümüzde etkili bir reklam aracı olan buton rozet her alana yayılmıştır.

Aşağıda buton rozetlerin bazı kullanıldığı alanları sıralayacak olursak;

:: Konserlerde şarkıcının fotoğrafının ya da müzik grubunun logosunun basıldığı buton rozetler, bilet alırken veya girişte hayranlarına (izleyenlerine) hediye olarak verilir. Çok özel anlamı olan tarihi nitelikteki bir konserde üzerinde tarihin yazdığı, “”Ben de Oradaydım” içerikli rozetler basılıp dağıtılabilir.

:: Üzerinde müzik grupları ya da özgün tasarımlar, mottolar bulunan buton rozet gençler için çantalarına, kıyafetlerine takacakları güzel bir aksesuardır.

:: Mıknatıslı buton rozet buzdolabı için en şık magnettir. Hatta özel olarak bu amaçla üretilmiş açacaklı buton buzdolabı magneti dahi vardır.

:: Bir kitapçıda yazarın imza gününde, kitabının yanında buton rozet, okuyucusuna hediye ve tanıtım aracı olarak verilebilir.

:: Bir konferansa girişte dinleyicilere konferansın logosu veya başlığının basıldığı buton rozetler dağıtılabilir ve konferans süresince yakalarına takmaları sağlanır.

:: Çeşitli etkinliklerde biletlerin derece ayrımını belirginleştirmek için buton rozet kullanılabilir. Örneğin; bir gastronomi festivali organize ettiniz ve içeride tadımlar yaptırıyorsunuz. Ancak üç farklı fiyatta, ucuzdan pahalıya doğru bilet fiyatları belirlediniz ve her bir bilet sahibine farklı tadım ayrıcalıkları tanımladınız. İşte bu farklı fiyattaki biletlerin yanında, birbirinden ayrı tasarımlardaki buton rozetleri de verirseniz ve organizasyon süresince katılımcıların yakalarına taktırırsanız, organizasyon düzenini de sağlamış olursunuz.

:: Milli bayramlarda ve anma günlerinde törenlere katılanlara, üzerinde günün önemini yansıtan tasarımlar olan buton rozet verilip yakalarına takmaları sağlanır.

:: Düzenlenen bir doğum günü partisinde tüm katılımcılara doğum günü kutlanan kişinin fotoğrafının basıldığı rozetler dağıtılır ve güzel bir sürpriz yapılmış olur.

:: Üniversitelerin gençlik festivallerinde, özel buton rozetler yaptırılıp belirlenecek fiyatlarla satılırsa faydalı işlerde kullanılmak üzere bir gelir elde edilebilir.

:: Dernek gecelerinde önceden hazırlanmış üzerinde farklı tasarımlar olan buton rozetler satılırsa dernek için ek gelirler elde edilebilir.

:: Okumayı yeni öğrenmiş bir çocuğa öğretmeni tarafından “okuma rozeti” hediye edilir ve o öğrenci ödüllendirilmiş olurken diğer öğrenciler de aynı başarıya ulaşmaları için teşvik edilir.

:: Siyasi partiler buton rozetler kullanarak kampanyalarını güçlendirebilirler.

:: Resim veya fotoğraf sergilerinde açılış kokteyllerinde buton rozetler dağıtılabilir. Sergi süresince de seçilmiş resim veya fotoğraflardan basılmış buton rozetler sergiyi gezen sanatseverlere satılabilir ya da hediye edilebilir.

:: Fuarlara katılan firmalar yakalarına buton rozet takabilirler.

:: Turistlere hizmet veren otellerde personelin yakasında, bildiği yabancı dilleri belirten ülke bayraklarının basılı olduğu buton rozetler kullanılabilir.

:: Mitinglerde buton rozet kullanılır.

:: Zincir mağazalarda ya da alışveriş merkezlerinde bayramlar gibi özel gün veya haftalarda özel tasarımlı buton rozetler yapılıp personelin yakasına takması sağlanır.

:: Büyük marketler, özel bir mesaj vermek için belli dönemlerde değiştirilmek üzere, çalışanlarının yakalarına taktırdıkları buton rozet yaptırabilirler.

:: Otobüs firmaları, havayolu taşımacıları personelinin yakasına özel bir slogan yazan buton rozetler yaptırıp taktırabilirler ve bu şekilde yolcuları ile farklı bir iletişim kurabilirler.

:: Seyahat acenteleri düzenledikleri turistik gezilerde kafilelere buton rozet dağıtabilirler ve bu yolla gezi sırasında bütünlüğün korunmasını sağlayabilirler.

:: Buton rozet, personel yaka isimliği, yakalık ve isim rozeti gibi amaçlarla da kullanılabilir.

:: Firmalar sattıkları ürünün yanında ürünün satışını artırmak, tanıtımına katkı sağlamak için üzerinde çeşitli görseller bulunan buton rozeti promosyon amaçlı olarak verebilirler. Örneğin bir gazete 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda gazetenin yanında günün anlamına dair özel baskılı bir buton rozet verebilir. Çikolata satan bir firma, ürünün yanında çocukların beğenebileceği bir çizgi film karakterini buton rozet üzerine bastırıp, ürünün üzerine iliştirebilir.

BUTON ROZET ÖLÇÜLERİ

Rozetsan stoklarında yer alan yuvarlak buton rozetlerin ölçü aralığı 25 mm  - 75 mm arasındadır. 75 mm’nin üstünde ölçüler de dünyada üretilmiştir, piyasada vardır. Ancak 75 mm buton rozet dahi nadiren tercih edilen bir ölçüdür.

Şu soru insanlar tarafından çok sorulmaktadır: Milimetre cinsinden verilen buton rozet ölçüleri neyi ifade etmektedir? Örneğin 56 mm buton rozet denildiği zaman, çap ölçüsünün karşılığı bir rakam olarak rozetin büyüklüğünün belirtildiğini anlamalıyız. Yani cetvelimizi dairenin (rozetin) merkez noktasından geçecek şekilde yerleştirerek buton rozetin iki kenar ucu arasındaki mesafeyi ölçersek, bu rakam bize çap ölçüsünü verecektir. 56 mm buton rozet için çap ölçüsü santimetre cinsinden 5,6’dır.

25 mm Buton Rozet = 2,5 cm çap büyüklüğünde rozettir.

32 mm Buton Rozet = 3,2 cm çap büyüklüğünde rozettir.

37 mm Buton Rozet = 3,7 cm çap büyüklüğünde rozettir.

44 mm Buton Rozet = 4,4 cm çap büyüklüğünde rozettir.

50 mm Buton Rozet = 5,0 cm çap büyüklüğünde rozettir.

56 mm Buton Rozet = 5,6 cm çap büyüklüğünde rozettir.

58 mm Buton Rozet = 5,8 cm çap büyüklüğünde rozettir.

65 mm Buton Rozet = 6,5 cm çap büyüklüğünde rozettir.

75 mm Buton Rozet = 7,5 cm çap büyüklüğünde rozettir.

Buton rozetlerde en çok tercih edilen ölçüler 44 mm – 58 mm aralığındadır. En ideal ölçüler ise 50 mm ve 56 mm buton rozetlerdir. 50 mm’nin altındaki ölçülerde görseller yeterince kendini ifade edemediği için küçük olduğu fikri hakim olduğundan dolayı pek tercih edilmemektedir. 56 mm’nin üstündeki ölçülerde ise aynı minvalde, görseller rozet üzerinde çok kaba ve aşırı büyük duracağı için, bu ölçüler de nadiren tercih edilmektedir. Ancak buton rozetlerin konferans, konser, lansman gibi çeşitli etkinliklerdeki kullanım alanlarının dışında gençler tarafından çanta ve kıyafetler üzerinde aksesuar olarak yaygın şekilde kullanıldığını belirtmiştik. Bu tür kullanımlarda ise 25 mm – 50 mm aralığındaki ölçüler daha çok tercih edilmektedir. Özellikle 32 mm ve 37 mm ölçüler yüzeyde daha fazla rozetin kullanılabilmesine imkân tanıdığından dolayı çanta üzerinde sıklıkla kullanılmaktadır.

Ölçü tercihi yapılırken rozet üzerine basılacak görselin özelliklerini ve kullanılacak alanı göz önünde bulundurarak karar vermek gerekir. İlk değerlendirilmesi gereken konu “benim buton rozet tasarımım kaç metre uzaklıktan insanlar tarafından net olarak algılanır” sorusunun kendimize sorulmasıdır. Buton rozet her şeyden önce bir reklam ve iletişim aracıdır. İnsanlarla kurulan iletişimin de bizi hedeflerimize ulaştıracak şekilde etkili yapılması gereklidir. Aksi takdirde amacımız için harcadığımız paralar kaynak israfına dönüşecektir. Diğer yöntemlere nazaran ucuz ve etkili bir reklam aracı olan buton rozettten, beklenen verimi alabilmek için doğru tasarımlar ve doğru ölçüler kullanılmalıdır.

NEDEN BUTON ROZET ?

Çünkü buton rozet 19. yüzyılın sonlarından başlayarak 20. yüzyılda etkili olmuş ve 21. yüzyılda da şüphesiz etkisi devam eden ve edecek olan en ucuz maliyetli, parlak fikirli büyük bir buluş ve önemli bir reklam malzemesidir. Buton rozet taleplerinde dönem dönem yükselen satış grafikleri de, bu rozete olan talebin günümüzde büyük bir ilgiyle devam ettiğini, en revaçta ürünler arasında üst sıralarda olduğunu ispatlamaktadır.